Probiyotikler Nedir?
Probiyotikler, yeterli miktarda alındıklarında insan sağlığına yararlı canlı mikroorganizmalardır. Bağırsak dostu bakteriler olarak da bilinen probiyotik bakteriler yiyecekler yoluyla veya takviyelerle alınabilir. En yaygın probiyotik bakteri türleri: Lactobacillus ve Bifidobacterium’lardır. Probiyotik seçimi çok önemlidir çünkü farklı probiyotik türlerinin sağlık üzerinde farklı işlevleri bulunmaktadır. Bu nedenle şikayet/soruna özel probiyotik seçimi önemlidir. Aynı zamanda her bireyin parmak izinin farklı olması gibi bağırsak mikrobiyotaları da kişiden kişiye göre farklılık gösterir. Yani herkesin bağırsak florasında farklı sayı ve türde mikroorganizma (bakteri ve maya) bulunmaktadır. Bu nedenle bireyler aynı probiyotik takviyesi üründen aynı fayda sağlayamayabilirler. Bundan dolayı da farklı probiyotik takviyeler denenerek kişiye en uygun probiyotik takviyesi seçilmesi önemlidir.
Bağırsak florasında iyi bakteriler olduğu gibi kötü bakteriler de bulunur ve bu bakteriler sağlıklı koşullarda dengededirler. Ancak bu denge veya dengesizlik birçok farklı mekanizmayı etkilemektedir. Çalışmalar; dengesiz bir bağırsak mikrobiyotasının obezite, tip 2 diyabet, metabolik sendrom, depresyon, Alzheimer gibi birçok hastalığa zemin hazırladığını gösteriyor.
Probiyotik İçeren Besinler
- Fermente yiyecek ve içecekler;
- Fermente süt ürünleri: kefir, yoğurt, ayran
- Ev yapımı fermente turşu
- Ev yapımı fermente sirke
- Kombu çayı (kombucha)
- Fermente soya
- Kvass (Fermente pancar)
- Kimchi (Fermente lahana, turp vb. sebzeler
Probiyotiklerin Yararlı Nelerdir?
Probiyotikler hakkında kesin yararlarını söylemek imkansız olmakla birlikte, probiyotiklerin faydaları hakkında günümüzde hala çalışmalar devam etmektedir.
- Probiyotikler, bağırsak mukozasının bariyer fonksiyonunu güçlendirir.
- Şişkinlik, gaz, kabızlık, ishal gibi sindirim sorunlarını azaltabilirler ve sindirimin normal işleyişine destek olurlar.
- Bağışıklık sistemini desteklerler.
- Antibiyotik kullanımı sonucu meydana gelen ishalin önlenmesinde ve tedavisinde etkililer.
- Kronik enflamatuar hastalıkların oluşumunu engelleyebilirler.
- Yapılan kısıtlı çalışmalarda otizm bulgularını hafiflettikleri görülmüştür.
- Birçok çalışma probiyotiklerin; bağırsak enfeksiyonları, bağırsak geçirgenliği ve irritabl bağırsak sendromuna fayda sağladığını göstermiştir.
- Bazı çalışmalarda ise Crohn ve ülseratif kolit hastalıklarında da probiyotiklerin fayda sağladığı görülmüştür.
- Helicobacter Pylori enfeksiyonlarına karşı yararlıdırlar.
- Beyin sisi, dikkat dağınıklığı, depresyon ve yaşla beraber görülen bilişsel kayıplar gibi rahatsızlıkların bulgularını azaltabileceği ve bilişsel fonksiyonlarda yarar sağlayabilir.
- Akne, sedef hastalığı gibi cilt hastalıklarının bulgularını azaltabilirler.
- Devam eden çalışmalara göre ise; çölyak ve karaciğer hastalıklarında yarar sağlayabileceği ve alerjileri hafifletebileceği görülmektedir.
- Bazı çalışmalarda; açlık kan şekerini ve insülin duyarlılığını iyileştirdiği, serum glikoz ve kolesterol düzeyini azalttığı görülmüştür.
Özetle; probiyotik takviyeler günümüzde sadece bağırsak sağlığı için değil, bağırsak sağlığına ek olarak kronik hastalıklar, alerjik hastaların iyileşme süreçlerinde, bağışıklığın güçlendirilmesinde etkin rol oynaması gibi genel sağlığa olan etkilerinden dolayı kullanılmasında faydası olan kaynaklardır.